NUMARALI
HADİS-İ ŞERİF:
83 - (2212) حدثنا
هناد بن
السري. حدثنا
أبو الأحوص عن
سعيد بن
مسروق، عن
عباية بن
رفاعة، عن جده
رافع بن خديج.
قال:
سمعت رسول
الله صلى الله
عليه وسلم
يقول "إن
الحمى فور من
جهنم.
فابردوها
بالماء".
{83}
Bize Hennâd b. Seriy
rivayet etti. (Dediki): Bize Ebû'l-Ahvâs, Saîd b. Mesruk'dan, o da Abaye b.
Rifâa'dan, o da dedesi Rafi' b. Hadîc'den naklen rivayet etti. Şöyle demiş: Ben
Resûlullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)'i:
«Gerçekten humma
Cehennemin kükremesindendir. Binâenaleyh siz onu su ile serinletin.» buyururken
işittim.
84 - (2212) حدثنا
أبو بكر بن
أبي شيبة
ومحمد بن
المثنى ومحمد
بن حاتم وأبو
بكر بن نافع.
قالوا: حدثنا
عبدالرحمن بن
مهدي عن
سفيان، عن
أبيه، عن
عباية بن
رفاعة. حدثني
رافع بن خديج
قال:
سمعت رسول
الله صلى الله
عليه وسلم
يقول "الحمى
من فور جهنم.
فابردوها
عنكم بالماء"
ولم يذكر أبو
بكر "عنكم"
وقال: قال:
أخبرني رافع
بن خديج.
{84}
Bize Ebû Bekr b. Ebî
Şeybe ile Muhammed b. Müsennâ, Muhammed b. Hatim ve Ebû Bekr b. Nâfl' rivayet
ettiler. (Dedilerki): Bize Abdurrahman b. Mehdî Süfyân'dan, o da babasından, o
da Abâye b. Rifâa'dan naklen rivayet etti. (Demişki): Bana Râfi' b. Hadic
rivayet etti. (Dediki):
Ben Resûlullah
(Sallallahu Aleyhi ve Sellem)'i:
«Humma Cehennemin
kükremesİndendir. Binâenaleyh siz onu su ile kendinizden serinletin.»
buyururken İşittim.
Ebû Bekr: «Sizden..,»
kaydını zikretmedi ve şöyle dedi: «Bana Râfi' b. Hadîc haber verdi, dedi.»
İzah:
Bu hadîsin bazı
rivayetlerini bütün sünen sahipleri «Kitâbü't-Tıb»'da tahrîc etmişlerdir.
Nevevî bazı mülhidlerin
bu hadîslerde gösterilen tedâvî şekillerinin bir kısmına itiraz ettiklerini
söylemiş ve Calinos gibi bazı eski hekimlerin sözlerinden misaller getirerek
kendilerine cevap vermiştir. Biz bu itiraz ve cevapların nakline lüzum görmedik.
Müslümana gereken Nebi (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)'in verdiği habere
inanmaktır. Bugün hâlâ birçokları nazariye olmaktan ileriye geçemeyen cüce
bilgilerle âlemlere rahmet olarak gönderilen Nebi (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)
Efendimize itirazda bulunmak ne iman şerefine yakışır, ne de İslâm'ın yüksek
terbiye ve nezâketine! Şu halde Resûlullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem):
«Her derdin devası
vardır.» buyurduysa mutlaka vardır. Bugün henüz çaresiz dertler varsa devası
keşfedilemediğindendir. Reaûlullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) kan aldırmanın
ve dağlamanın birer tedâvî şekli olduğunu haber verdiyse, onlar mutlaka birer
sahîh tedâvî şeklidir. Bunların bu asırda tıb âleminden kalkmış olması hadîsin
sıhhatine asla dokunamaz. Çünkü az yukarda îzah ettiğimiz vecihle. his ve
tecrübeye istinad eden bilgilerin ekseriyetle istinadgâhları nazariyelerdir.
Onlara yüzde yüz îtimad etmeye ise imkân yoktur. Meselâ: Bugün gülmek,
neşelenmek hayat kaynağıdır diye bir nazariye ortaya çıkar, yarın bakarsınız
bunun tam aksini iddia eden bir nazariye çıkmıştır. Ağlamanın vücut için daha
faydalı olduğundan bahseder. Binâenaleyh bunlara itimad olunamaz. Resûlullah
(Sallallahu Aleyhi ve Sellem)'in haber verdiği bir şeyin imkânsız olduğu aklen
ve şer'an sabit olursa bu takdirde o haber bizim için müteşâbihattan olur. Ve
İslâm'ın ruhuna aykırı olmamak şartiyle te'vil edilebilir.
Kaadî İyad diyorki; «Bu
hadîslerde din ve dünya ilimleri ve tababetin sahih olduğu haber veriliyor.
Tedavinin caiz olduğu ve bilhassa hacamat ve ilâç içmek, damar kesmek ve rukye
yapmak suretiyle tedâvî görmenin müstehab olduğu anlaşılıyor.
Nebi (Sallallahu Aleyhi
ve Sellem)'in :
(Derdi indiren Allah,
devayı da indirmiştir.) hadîs-i şerifi insanlara tedâvîyi bildirmekte ve ona
izin vermektedir...
Bazı doktorlar
Resûlullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)'in neşter vurmak, bal içmek ve ateşle
yakmak tabirleriyle bütün tedâvî şekillerine işaret buyurduğunu
söylemişlerdir.»
Hummanın Cehennemin
kükremesinden sayılması meselesine gelince: Bazılarına göre bu bir teşbihtir.
Cehennem ateşi nasıl yakıcı, yıkıcı ve harâb edici ise humma da öyledir. Bedeni
eritir, harâb eder, denilmek istenmiştir. Yahut bu hadîs; humma Cehennemden bir
numunedir, manasınadır. Fakat bir takım ulemâya göre hadîs-i şerîf teşbih
değil, hakikattir. Hastanın vücudunda hâsıl olan şiddetli hararet ve yangın
Cehennemden bir cüzdür. Cenâb-i Hak bunu kullar ibret alsın diye gösterir.
Tîybî: «Feyh hararetin feveranıdır. Hadîste iki vecih vardır. Birinci veçhe
göre bu bir teşbihtir. Vücut hararetinin kaynarcasına şiddetlenip, soğukluğu
gidermesi Cehenneme benzetilmiştir. İkinciye göre : Bâzı ulemâ humma'nın
hakikaten Cehennem hararetinden alındığını, inkâr edenleri korkutmak, ibret
alanlara müjde olmak üzere dünyaya gönderildiğini söylemişlerdir. Çünkü
kulların günahlarına keffâret olur.» diyor.
Kaadî İyad'ın beyânına
göre Resûlullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)'in hummalı kimsenin üzerine su
serperek serinletilmesini emir buyurması hekimlerin bu babdaki iddiasına
muhaliftir. Ve onu reddeder. Kaadî İyad: Hz, Esma ile diğer müslümanlar bunun
faydası olduğunu tecrübe etmeseydiler onu kullanmazlardı.» diyor.
Bu rivayetler
Cehennemin hâlen yaratılmış olduğuna da delildirler. Ki: Ehl-i Sünnetin mezhebi
de budur.